Hat Sanatı Yazı Çeşitleri

Ma'kıli Kalem = Harflerin hepsi düz, köşeli, hendesi ve donuktur. Bu sebepten sertlik ifade eder Bundan dolayı gözlü ve başlı harfler hep muntazam murabba resmederler Her harf değilse de çoğu dört hareketle meydana gelir.
 Kufi Yazı =Ma’kıliden farklı olarak düzlük ve yuvarlaklık muayyen nispetler altında karıştırılmış ve kalemin tabiatı ona göre ayarlanarak yazışta harekete hakim kılınmıştır. Bundan dolayı gözlü ve başlı harflerin hareketi Ma'kilide dört iken bunda üçe indirilmiş olduğundan Kufinin her çeşidinde başlı ve gözlü harfler üçgenimsi ve yuvarlağımsı durum alırlar. Her harf en az üç hareketle vücuda gelir.
 Aklamı Sitte =Bu isimle anılan altı cins yazı birbirine tâbi, ikili guruplar hâlinde gözden geçirilebilir;
• Sülüs Nesih
•Muhakkak Reyhânî
•Tevkî Rıkā
Bu üç gruptan sülüs, muhakkak, tevki ağız genişliği 2 mm,
Nesih, reyhani, rik’a 1 mm ile yazılır.
                     

Sülüs =Kalınlığı 2 3 mm'dir. Sülüs yazıda nokta ve harekelerden başka süs harfleri plastik işaretler

kullanılmaktadır. Celi Sülüs genellikle normal olarak 2 3 mm olan kalem ağzı genişliğinin kalemin müsaadesi nispetinde genişlemesiyle elde edilen yazıdır.

  Celi kelimesi hat sanatında normal büyüklüğü üstünde yazılmış şekil manasına gelir. Celi sülüs daha çok mimari eserlerin geniş alanlarında kullanılmıştır. Celi sülüs yazıların anıtsal örnekleri Anadolu da ki Türk İslam mimari eserlerinde görülmektedir.

Nesih =İslam yazı kültüründe başta Kur'anı Kerimler olmak üzere dini kitapların yazılışında nesih yazı çeşidi kullanılmıştır. Nesh bir şeyi kaldırıp onun yerine başka bir şeyi koymak nüsha çıkarmak manalarına gelmektedir. Bu açıdan nesih yazı kufi yazıyı Kur'an-ı Kerim yazımından resmen kaldırarak onun yerine geçmiş ve mushaf nüshalarını çoğaltmakta kullanılmıştır.

Muhakkak =“Muntazam ve muhkem” anlamına gelen bu yazının harfleri sülüse nispetle daha büyüktür.

Reyhani =Muhakkak’ın kurallarına bağlı olup onun küçük yazılan şeklidir. Bu iki yazı 16.yüzyıla kadar sülüs ve nesih ile birlikte her yerde, bilhassa Kur’an-ı Kerim’in yazılmasında kullanılmışken bu tarihten sonra herhalde fazla yer kaplamasından olacak ki bütün İslam ülkelerinde terk edilmiştir.

Tevki =Sülüs’ün kurallarına bağlı olup onun biraz küçük boyda olanıdır. En belirgin özelliği birleşmeyen harflerinde birbirine bağlanabilmesidir. Eskiden halife ve vezirlerin mektubu bu yazı ile yazılırdı.